آفرودسواری؛ مجاز است یا خلاف؟ - تور آسیایی ارزان

به گزارش خبرنگاران، سال هاست آفرود به عنوان یکی از اقسام گردشگری ماجراجویانه در منطقه ها طبیعی مورد انتقاد فعالان محیط زیست و کارشناسان اکوتوریسم است. آن ها می گویند این شیوه از گردشگری در ایران بدون ضابطه انجام می شود و شاهد حضور تعداد زیاد ماشین ها در یک محدوده طبیعی بدون توجه به لطماتی که به تنوع زیستی وارد می نمایند، هستیم. با این حال آفرود لزوما به معنای آسیب به طبیعت نیست و در جهان با استانداردسازی، با مفهومی به نام آفرود سبز مواجهیم. آفرود به رانندگی روی سطوح بدون سنگفرش مانند شن، خاک، بستر رودخانه ها، گل و لای، برف، صخره ها یا سایر زمین های طبیعی گفته می شود. آفرود از رانندگی های معمولی با وسایل نقلیه معمولی تا رویدادهای رقابتی با وسایل نقلیه سفارشی و رانندگان ماهر را شامل می شود. آفرودها در واقع خارج از جاده نیستند. احتمالا بزرگ ترین تصور اشتباه در خصوص آفرود این است که مردم فقط بیرون می روند و هر کجا که بخواهند رانندگی می نمایند. این موضوع درست نیست.

آفرودسواری؛ مجاز است یا خلاف؟

تقریبا تمام آفرودسواری ها در جاده های خاکی معین شده، مسیرهای پیاده روی یا در منطقه ها ویژه وسایل نقلیه خارج از بزرگراه (OHV) انجام می شود. در واقع، خارج از بزرگراه نام بسیار دقیق تری برای مجموعه ورزش هایی است که آفرود را تشکیل می دهند. آزاده چیذری در شماره اخیر هفته نامه تجارت فردا در گزارشی تحت عنوان طبیعت زیر پای آفرودها تحولات ایجاد شده در این سبک گردشگری ماجراجویانه و شاخص های آفرود سبز را آنالیز نموده است. بر اساس این گزارش با وجود محبوبیت آفرودسواری، استفاده از وسایل نقلیه خارج از جاده در زمین های عمومی از سوی بعضی از اعضای دولت ایالات متحده و سازمان های محیط زیستی از جمله Sierra Club و The Wilderness Society مورد انتقاد قرار گرفته است.

آن ها چند پیامد استفاده غیرقانونی از ماشین های آفرود، مانند آلودگی، آسیب مسیر، فرسایش، تخریب زمین، انقراض احتمالی گونه ها و تخریب زیستگاه را ذکر نموده اند که می تواند مسیرهای پیاده روی را صعب العبور کند. هواداران آفرود استدلال می نمایند که استفاده قانونی تحت دسترسی برنامه ریزی شده، همراه با کوشش های چندگانه حفاظت از محیط زیست و مسیر به وسیله گروه های آفرود، این مسائل را کاهش می دهد. گروه هایی مانند ائتلاف BlueRibbon از استفاده مسوولانه از زمین های عمومی برای آفرودسواری حمایت می نمایند. به گفته سرویس جنگل های ایالات متحده، استفاده از موتورهای دوزمانه قدیمی، که قبلا در وسایل نقلیه طراحی شده برای آفرود رایج بود، بعلاوه باعث نگرانی در خصوص آلودگی می شود.

علت این امر آن است که موتورهای دوزمانه حدود 20 تا 33 درصد سوخت مصرفی را به وسیله اگزوز ساطع می نمایند و نشتی از موتورهای ماشین برفی دوزمانه می تواند به رسوب غیرمستقیم آلاینده ها در لایه بالایی برف و متعاقبا به سطح و آب های زیرزمینی منجر شود. آلودگی صوتی نیز یک نگرانی است و مطالعات متعددی که از سوی دانشگاه استانی مونتانا، دانشگاه استانی کالیفرنیا، دانشگاه فلوریدا و ... صورت گرفته، تغییرات رفتاری منفی احتمالی در حیات وحش را در نتیجه استفاده از ماشین های آفرود بیان نموده اند.

بعضی از استان های آمریکا قوانینی برای کاهش صدای فراوریشده از ماشین های آفرود دارند. واشنگتن یک مثال است: قانون استانی، ماشین های آفرود و سایر وسایل نقلیه غیربزرگراهی را ملزم به استفاده از دستگاه های قطع نماینده سروصدا می نماید. سازمان های استانی و دولت های محلی ممکن است مقرراتی را در خصوص عملکرد وسایل نقلیه غیربزرگراهی در خیابان ها یا بزرگراه ها در داخل کشور تصویب نمایند.

در مجموع، در سال های اخیر، آفرودسواری بسیار محبوب شده و این کار باعث آسیب رساندن به طبیعت، جنگل ها، بیابان ها و... می شود. جهان با این پدیده نوظهور چه برخوردی داشته است؛ هواداران محیط زیست چه موضعی نسبت به آفرودسواری دارند؟ برای آفرودسواران چه قواعد و قوانینی گذاشته شده و سیاستگذاری عمومی به چه سمتی بوده است؟ و در نهایت، آیا می توان با کمترین تخریب محیط زیست از آن لذت برد؟ به عبارتی آیا آفرود هم می تواند به سمت سبز شدن پیش برود؟

مخالفان آفرود نگران طبیعت هستند

یکی از مشخصه های آفرود به دامنه وسیع آن در جابه جایی در منطقه ها طبیعی برمی شود. آفرود یک فعالیت گسترده است، زیرا به یک مقصد خاص یا یک منطقه بسته، محدود نمی شود. دامنه وسیع آفرود به رانندگانش دستی باز می دهد، بنابراین این رانندگان بی احتیاط وسایل نقلیه آفرود را در منطقه های که برای آفرود مناسب نیستند عبور می دهند. ماشین های آفرود با آلوده کردن محیط زیست باعث تخریب آن می شوند. هواداران محیط زیست می گویند آفرود می تواند با آسیب رساندن به سیستم ریشه بسیاری از گیاهان، زندگی آنها را ویران کند. ریشه قسمت اصلی گیاه است؛ هرگونه آسیب به این قسمت می تواند برای زندگی گیاه خطرناک باشد.منطقه ها مرطوب اغلب دارای پوشش گیاهی باکیفیت هستند، زیرا برای این نوع پوشش گیاهی مناسب اند، اما رانندگان ATV1 اغلب با تخریب این منطقه ها به تفریح خود ادامه می دهند.

مراقبت از این تالاب ها و منطقه ها مرطوب برای رانندگان ATV لازم است. رانندگان آفرود باید درک نمایند که رانندگی در این منطقه ها می تواند اثرات نامطلوبی بر پوشش گیاهی بگذارد. تعداد زیادی از گونه ها در این منطقه ها زیستگاه دارند، بنابراین آفرودسواران باید هنگام رانندگی در این منطقه ها مراقب باشند. در غیر این صورت، بهتر است از رانندگی در این منطقه ها برای زندگی بهتر گیاه خودداری نمایند. این گزارش در چند حوزه تاثیر آفرود بر محیط زیست را آنالیز نموده که شامل فرسایش و تخریب خاک، افزایش احتمال سیل، کشتن حیوانات، آسیب به حیات گیاهان بومی و آبزیان و آلودگی هوا و آلودگی صوتی می شود.

کاهش آسیب ها با آفرود سبز

آفرود سبز راهکاری برای کاهش آسیب های این ماجراجویی است. این شیوه از آفرود با اتخاذ شیوه های سازگار با محیط زیست و به حداقل رساندن تاثیر بر طبیعت، در پی برطرف این چالش هاست. در موضوع حفظ منظره ها طبیعی آفرود سبز تضمین می نماید که زیبایی منظره ها طبیعی حفظ می شود. در حالت ایده آل، پذیرش شیوه های سازگار با محیط زیست به آفرودرها اجازه می دهد با جلوگیری از آسیب های برگشت ناپذیر به گیاهان، جانوران و ویژگی های زمین شناسی، تاثیر بر زیست بوم ها را به حداقل برسانند. حفاظت از تنوع زیستی دیگر مولفه این شیوه از گردشگری ماجراجویانه است. آفرود سبز نقش مهمی در حفاظت از تنوع زیستی ایفا می نماید و بر ماندن در مسیرهای معین شده و اجتناب از منطقه های با زیست بوم های حساس تاکید دارد. این امر به کاهش مزاحمت یاری نموده و از تنوع زیستی منطقه محافظت می نماید. به این ترتیب، علاقه مندان به آفرود می توانند از فعالیت های خود لذت ببرند و در عین حال ردپای زیست محیطی خود را به حداقل برسانند، فرسایش خاک را کاهش دهند و از اختلال زیستگاه جلوگیری نمایند.

تقویت حس سرپرستی جامعه از دیگر مزیت های آفرود سبز است. باشگاه ها و علاقه مندان به آفرود، مدافع اقدامات مسوولانه می شوند و ابتکاراتی مانند پروژه های تعمیر و نگهداری مسیرها و کوشش های پاکسازی برای حفاظت از منطقه ها مخصوص آفرود را راهنمایی می نمایند. بعلاوه آفرود سبز محوطه هایی در فضای باز ایجاد می نمایند که برای نسل های آینده قابل دسترس و لذت بخش باقی می مانند. حفظ این منطقه ها تضمین می نماید که مردم می توانند به ارتباط خود با طبیعت ادامه دهند و در عین حال اطمینان حاصل شود که نسل های آینده می توانند زیبایی بیابان دست نخورده و زیست بوم های متنوع را تجربه نمایند.

برطرف موضوع نگرانی ها در خصوص اثرات آلودگی هوا در آفرودسواری نیز به ظهور جایگزین های سازگار با محیط زیست منجر شده است. یکی از این نوآوری ها استفاده از انرژی خورشیدی در وسایل نقلیه تمام زمینی (ATV) است که ماجراجویان را قادر می نماید سفر آفرود را به شیوه ای پایدار و آگاهانه از نظر محیط زیستی شروع نمایند. ATVهای خورشیدی با استفاده از انرژی خورشید برای تامین انرژی موتورهای خود، تجربه آفرود را متحول می نمایند. با استفاده از پنل های فتوولتائیک، این وسایل نقلیه می توانند نور خورشید را به الکتریسیته تبدیل نمایند که در باتری ها ذخیره می شود. این انرژی ذخیره شده به موتور الکتریکی ATV نیرو می دهد و آن را با آلایندگی صفر به جلو می راند. این وسایل نقلیه حداقل آلودگی صوتی را فراوری می نمایند و آلاینده های اگزوز ندارند و برای علاقه مندان به طبیعت که نگران حفظ آرامش و محیط های بکر هستند، ایده آل هستند.

در واقع با استفاده از انرژی های تجدیدپذیر، ATVهای خورشیدی به کاهش ردپای کربن و به حداقل رساندن آسیب به زیست بوم های شنماینده یاری می نمایند. بعلاوه، اگرچه سرمایه گذاری اولیه ممکن است بیشتر باشد، اما انرژی خورشیدی رایگان است و در بلندمدت باعث کاهش هزینه های عملیاتی می شود. ضمناً، ترکیب انرژی خورشیدی و ذخیره سازی باتری این ATVها را قادر می نماید برد سواری طولانی تری داشته باشند و این اطمینان را ایجاد می نماید که ماجراجویان می توانند از تجربیات آفرود خود بدون نگرانی از تمام شدن انرژی لذت ببرند. از آنجا که نگرانی ها در خصوص انتشار کربن و تاثیر آن بر محیط زیست همچنان افزایش می یابد، بسیاری از علاقه مندان به آفرود در حال فکر امکان گذار از خودروهای گازسوز سنتی به خودروهای الکتریکی هستند. خودروهای الکتریکی به علت کاهش ردپای کربن، جایگزین امیدوارنماینده ای برای خودروهای آفرود معمولی گازسوز هستند.

با استقبال از آفرودهای الکتریکی، علاقه مندان می توانند به کوشش های حفاظتی یاری و اطمینان حاصل نمایند که نسل های آینده می توانند به کشف و قدردانی از زیبایی های طبیعت ادامه دهند. یکی دیگر از نقدها به آفرودها، آلودگی صوتی است. با این حال ماشین های آفرود برقی بی سروصدا عمل می نمایند و به علاقه مندان این امکان را می دهند که با آرامش و هماهنگی بیشتری طبیعت را طی نمایند. موتورهای الکتریکی، گشتاور فوری ارائه می دهند و در نتیجه عملکرد قابل توجهی در آفرود ایجاد می نمایند. این ارائه لحظه ای نیرو می تواند تجربه کلی آفرود را بهبود ببخشد و سواری های هیجان انگیزی را در زمین های چالش برانگیز ارائه دهد.