جشن سده در خراسان شمالی چگونه برپا می گردد؟ - تور آسیایی ارزان

علی حسین پناه، کارشناس و مسئول ثبت میراث ناملموس خراسان شمالی گفت: علوسرسره (سرسره) یکی از آیین های مربوط به جشن سده است که دهم بهمن هر سال (50 روز مانده به نوروز) در روستای اندقان شهرستان سنخواست برگزار می گردد. علو به معنای آتش است و وقتی زبانه های آتش به سمت بالا می رود، اصطلاحا به آن علوسرسره می گویند. بعلاوه این آیین به چله کوچک نیز معروف است.

این کارشناس ثبت میراث فرهنگی ادامه داد: ظهر روز دهم بهمن مردم روستا به صورت مشارکتی هیزم جمع می نمایند و در یک ساعت تعیین نزدیک غروب خورشید، این هیزم ها را در حیاط خانه ها، دامنه کوه یا کنار کشتزار و چراگاه آتش می زنند و بعد از روی آن می پرند. بعلاوه مرسوم است دور هم جمع می شوند و آش و فتیری را که برای این جشن آماده نموده اند، میل می نمایند.

حسین پناه درباره قدمت این مراسم گفت: از بزرگان روستا با میانگین سنی 70-80 سال سن که درباره آیین پرسیدیم، می گفتند در کودکی آنها نیز این آیین به وسیله پدربزرگ هایشان اجرا میشد. از سویی مردم این روستا تات هستند و از نظر موقعیت مکانی این روستا منطقه قدیمی محسوب می گردد.

این کارشناس ثبت به باورهایی که درباره این آیین وجود دارد، اشاره نمود و افزود: مادربزرگ ها از خاکستر آتشی که در این مراسم برپا شده، مقداری بر می دارند و در اجاق خانه هایشان می ریزند و بر این باورند که این خاکستر موجب برکت می گردد و اجاق خانه همواره روشن می ماند. بعلاوه رسم است دختری که ازدواج ننموده است، از روی آتش نپرد و خانواده هایی که عزادار هستند هم در این مراسم شرکت ننمایند.

او افزود: در سرانجام جشن افراد حاضر برای یکدیگر آرزوی سلامتی و سالی پربرکت می نمایند. بعلاوه در کنار آتش، مراسم آشتی کنان و برطرف کدورت برگزار می گردد. افرادی هم که متمول هستند، آتش بزرگتری برپا می نمایند.

مسئول ثبت میراث ناملموس خراسان شمالی اظهار کرد: در 50 سال اخیر رسمی دیگر به این مراسم افزوده شده است، به این شکل که پارچه های نخی را به صورت گلوله درست می نمایند و یکی دو روز در نفت می گذارند و روز جشن آنها را آتش زده و به آسمان پرت می نمایند و بر این باورند با این آتش افروزی قدرت خورشید را زیاد می نمایند تا زمستان تمام گردد.

حسین پناه با بیان اینکه این آیین در بعضی نقاط همانند سبزوار هم اجرا می گردد، افزود: با این وجود، در روستای اندقان بارزتر و پررنگ تر برگزار می گردد و از زمانی هم که این آیین در لیست میراث ناملموس ثبت شده است، جدی تر دنبال می گردد. علو سرسره در آبان سال 1397 با شماره 1687 ثبت ملی شده است.