سفری به رصدخانه مراغه؛ تاریخی طولانی درون یک نیم کره - تور آسیایی ارزان

جهت دریافت مشاوره سفر با تور بهار کانادا با ما همراه باشید، سفر به آبشار نیاگارا و شهرهای پیشرفته تورنتو و مونترال را در کنار ما تجربه کنید.

رصدخانه مراغه یکی از اولین رصدخانه های ایران و دنیا به شمار می رود و تا به امروز الگوبرداری های زیادی از آن اجرا شده است. این رصدخانه که شهرت خود را مدیون خواجه نصیرالدین طوسی است در استان آذربایجان شرقی و در شهرستان مراغه ساخته شده و اکنون به صورت یک بنای تاریخی مورد بازدید گردشگران قرار می گیرد.

اطلاعات جغرافیایی

این رصدخانه در غرب شهرستان مراغه نهاده شده است و در واقع بلند ترین منطقه این شهر به شمار می رود و روی کوه طالب خوان واقع شده است. سمت غربی این رصدخانه را شهر مراغه و سمت جنوبی آن را نیز روستای طالب خوان به خود اختصاص داده است. در زیر رصدخانه مراغه، یک غار طبیعی وجود دارد که دهانه آن در سمت جنوبی رصدخانه است و گفته می ِگردد که پیش از زمان تاسیس رصدخانه به عنوان معبدی برای پرستش مورد استفاده قرار می گرفته و براساس تحقیقات، چون در یک راستا نسبت به سایر معابد مراغه نهاده شده است، گویا به وسیله این غار امکان مشاهده معابد دیگر نظیر معبد مهر ورجوی نیز وجود داشته است. رصدخانه مراغه تقریبا به دلیل قرار دریافت در یک نقطه بلند، از اغلب بخش های شهر قابل مشاهده است و تقریبا به نمادی برای شهر مراغه تبدیل شده است.

مطالعات تاریخی

به دستور هلاکو در 16 اردیبهشت 638 (چهارم جمادی الاول سال 657) مصادف با شب میلاد حضرت زینب(س)، عملیات ساخت رصدخانه مراغه به مدیریت خواجه نصیرالدین طوسی آغاز شد و این مجموعه به یک کتابخانه 40 هزار جلدی مجهز شده بود و ابزار های اخترشناسی مختلف نیز در آن وجود داشت که در این بین می توان به ذات الحلق، ذات الربع و حلقه اعتدالی اشاره نمود. البته این رصدخانه تنها به رصد ستارگان مشغول نبود و به عنوان دانشگاهی شناخته می شد که بیشتر شاخه های علم در آن مورد تدریس شده و قطب الدین شیرازی (کاشف علت رنگین کمان) نیز در این محل به تدریس می پرداخت.

در طول دهه پنجاه (1350-1359) دکتر پرویز ورجاوند مطالعاتی را روی آثار به جامانده از این رصدخانه انجام داد و در نهایت نیز محافظی کروی شکل روی آن نهاده شد که اکنون به نمادی برای رصدخانه مراغه تبدیل شده است. غار های زیر رصدخانه نیز جالب توجه هستند و گفته می گردد که از اتاق های موجود در آن برای برگزاری جلسات استفاده می شد.

معماری

سازه ای که اکنون در مراغه وجود دارد، در حقیقت جزئی از سازه اصلی به شمار می رود و همان طور که در تصویر زیر مشاهده می کنید، این مجموعه دارای چندین بنای مختلف بوده که در این بین رصدخانه، دانشگاه، مکانی برای کارکنان و ساختمان های مختلف وجود داشته است. در حال حاضر روی آثار به جامانده از این رصدخانه یک سازه فلزی و کروی شکل کشیده است که رنگی سفید دارد و البته به هیچ وجه شبیه به نوع معماری رصدخانه اصلی نیست (ساختمان اصلی ساختاری استوانه ای داشت). در بخش داخلی این رصدخانه نیز تجهیزات نجوم به چشم نمی خورد و بخش های به جامانده نیز مرمت شده اند و نشان دهنده روش مشاهده آسمان هستند. البته به دلیل ساختاری که محافظ این بنا دارد، صدا در داخل رصدخانه به شکل جالبی منعکس می گردد و گردشگران با کوبیدن پای خود به زمین می توانند انعکاسی جالب از آن صدا را بشنوند. در حال حاضر رضدخانه مراغه تنها جنبه ای تاریخی و نمادین داشته و در اختیار بازدید کنندگان نهاده شده است و البته هیچ استفاده نجومی از آن صورت نمی گیرد.

امکانات و تجهیزات رفاهی

رصدخانه مراغه با وجود اینکه در فاصله اندکی از شهر نهاده شده است، اما از تجهیزات رفاهی زیادی بهره نمی برد و البته بازدید گردشگران از آن نیز به صورت رایگان بوده و هیچ گیشه ای برای فروش بلیط در نظر گرفته نشده است.

راستا های ارتباطی

گردشگران برای بازدید از رصدخانه مراغه می توانند به وسیله جاده ای آسفالت به بالای کوه بروند و به بازدید از آن بپردازند. البته امکان بازدید از غار های موجود در زیر رصدخانه نیز وجود دارد. منبع: تحقیقات دکتر پرویز ورجاوند عکس اصلی: امید حیدرزاده ویکی پدیا