صید ناموفق بوم گردی ها در نوروز - تور آسیایی ارزان

به گزارش خبرنگاران، تعطیلات نوروز، زمانی برای سفرهای طولانی مدت است. همین موضوع باعث می شود در این فصل داغ جهانگردی ، ایرانی ها سفر به منطقه های را در نظر بگیرند که در سایر ایام سال امکان رفتن به آنها را ندارند. منطقه ها مرزی، روستاهای دور افتاده و... در این دوره زمانی میزبان انبوه جهانگردانی هستند که می خواهند تجربه ای متفاوت داشته باشند و همین امر به رونق کسب وکار بوم گردی منجر می شود. با این حال به نظر می رسد در تعطیلات ابتدایی سال 1402 شرایط اقامت به رغم افزایش سفرها چندان مساعد نبوده و تورم تاثیر خود را بر این حوزه گذاشته است.

یاور عبیری، رئیس هیات مدیره جامعه اقامتگاه های بوم گردی ایران درباره شرایط این اقامتگاه ها در نوروز به دنیای اقتصاد می گوید: در تعطیلات سال نو ضریب اشغال اقامتگاه های بوم گردی حدود 55 درصد بود. البته این 55 درصد در استان های مختلف فرق دارد. به عنوان مثال در استان مازندران عدد 95 درصد را داشتیم در حالی که در استان هایی مانند خراسان رضوی به عددی در حدود 20 درصد می رسید. روح اله فرقانی رئیس انجمن بوم گردی مازندران نیز به دنیای اقتصاد می گوید: مازندران یکی از استان های هدف جهانگردی است و به واسطه شرایط و جاذبه های طبیعی بسیاری مایل به سفر به این منطقه هستند. با این حال در ایام نوروز مشابه سال های گذشته در این استان شاهد مشکلاتی نظیر تراکم جهانگردان در یک منطقه بودیم. او با اشاره به اینکه در تعطیلات سال نو چالوس با مشکل آب و کمبود آرد نانوایی ها روبرو شد، اضافه می نماید: بروز چنین مشکلاتی برند جهانگردی یک شهر یا منطقه را دچار آسیب می نماید.

به گفته فرقانی در استان مازندران 400 اقامتگاه بوم گردی جدا از هتل ها و خانه مسافرها وجود دارد که در تعطیلات سال نو ضریب اشغال آنها 90 درصد بود. او می گوید: با وجود این ضریب اشغال بالا، همچنان مشکل تراکم در یک منطقه وجود داشت. استان مازندران جاذبه های تاریخی و طبیعی فراوانی دارد که به کلاردشت، رامسر یا چالوس محدود نمی شود. زمانی که تعداد زیادی از جهانگرد ها به یک منطقه سفر می نمایند، این امر علاوه بر چالش ها برای مقصد، بالا رفتن هزینه های اقامت و... را هم برای جهانگردان در پی دارد. از این رو توصیه ما به کسانی که می خواهند به مازندران سفر نمایند این است که سایر گزینه ها جز چالوس ، رامسر یا کلاردشت را هم مدنظر قرار داده و به شهرهایی مانند گلوگاه، ساری، نکا، قائم شهر، سوادکوه و ... سفر نمایند.

روزبه طاهریان صاحب اقامتگاهی در روستای هریوند خراسان جنوبی است. او درباره شرایط جهانگردی در این منطقه به دنیای اقتصاد می گوید: معمولا رزروهای ما در سال های گذشته پیش از نوروز انجام می شد. با این حال در امسال شاهد چنین شرایطی نبودیم، هر چند در روزهای ابتدایی سال که تعطیل رسمی بود اقامتگاه ما هم ضریب اشغال 100 درصدی داشت. این فعال کسب و کار بوم گردی می افزاید: اگر یک میانگین از اندازه جهانگردان در نظر گرفته شود، هم اقامتگاه ما و هم سایر اقامتگاه های این استان ضریب اشغال 50 درصدی داشتند. علاوه بر آن در امسال با جهانگردانی روبرو بودیم که از زاهدان به سمت خراسان جنوبی آمده و اقامت شان را در مجموعه ما قرار داده بودند. او می افزاید: در خراسان جنوبی، طبس، بشرویه و فردوس به واسطه تبلیغات صورت گرفته مقصد جهانگردان هستند، در حالی که درباره سربیشه چندان که باید و شاید تبلیغات انجام نشده است.

طاهریان ادامه می دهد: به عنوان مثال مدیریت شهری طبس با هماهنگی مدیران شهری در تهران توانستند تبلیغات محیطی داشته باشند و همین امر به معرفی طبس بین ساکنان تهران منجر شد. در نتیجه در سال های اخیر ما شاهدیم طبس و جاذبه های آن نزد بسیاری شناخته شده است و بسیاری یا به این منطقه سفر نموده اند یا قصد سفر به آن را دارند. این فعال کسب و کار بوم گردی معتقد است اگر در حال حاضر نفت محرک اقتصاد ایران است، آینده از آن جهانگرد است و باید در این زمینه فعالیت های بیشتری صورت گیرد. شایان بهرامی صاحب اقامتگاهی در بوشهر به دنیای اقتصاد می گوید: بوشهر به علت ظرفیتی که دارد در ایام نوروز میزبان تعداد بالای جهانگردان است. در تعطیلات ابتدایی سال 1402 هم تمام هتل ها ، اقامتگاه ها، خانه مبله ها و خانه مسافرها تکمیل شد.

او در این باره که آیا توزیع جهانگردان در تمام منطقه ها استان رخ داد یا تنها منطقه ها ساحلی ضریب اشغال 100 درصدی داشتند ، عنوان می نماید: نام بوشهر همراه با ساحل و دریاست. از این رو نوار ساحلی بیشترین مسافران را داشت و اقامتگاه های ساحلی نیز سریع تر از سایر منطقه ها پر شدند. با این حال در منطقه های مانند دشتستان به واسطه بازاریابی که داشتند نیز دو ماه قبل از عید رزروها انجام شد ، هر چند بقیه بخش ها و منطقه ها هم تنها 5 تا 10 درصد کمتر از بقیه جهانگرد جذب کردند. در خراسان جنوبی بین روزهای تعطیل هفته ابتدایی سال و هفته دوم اختلاف جدی به لحاظ ورود جهانگرد وجود داشت ، آیا بوشهر نیز مشمول چنین شرایطی بود؟ بهرام پاسخ می دهد: در این استان کسانی که کارمند بودند بیشتر در هفته اول و صاحبان مشاغل آزاد در هفته دوم به بوشهر سفر کردند و همین باعث شد توزیع جهانگرد به شکل یکسان در طول ایام تعطیلات وجود داشته باشد.

حضور چنین تعداد جهانگردانی می تواند یاری بالایی به اقتصاد این استان باشد؟ بهرامی با این گزاره موافق است. با این حال او می گوید: ما در مواردی با جهانگردانی روبرو بودیم که حتی تا جزئی ترین وسایل مورداحتیاج خود را از شهر مبدا خریداری نموده بودند و در مقصد که همان بوشهر باشد کمترین خرید را انجام دادند. در این زمینه باید فرهنگ سازی صورت گیرد که حضور جهانگرد باید به رونق اقتصاد مقصد منجر شود. او در این باره که آیا بوشهر در نوروز با مشکل آب مانند چالوس روبرو بوده است، بیان می نماید: در بوشهر سالیان سال است مشکل آب را داریم که تبدیل به معضل شده است. اقامتگاه های بوم گردی به ویژه اقامتگاه های ساحلی احتیاج بیشتری به آب دارند. آنها به صورت آزاد باید آب خریداری می کردند که هزینه بالایی داشت. اقامتگاه اگر دو سه اتاق داشته باشد روزی 500 تا یک میلیون تومان هزینه خرید آب دارد زیرا آبی که به صورت سهمیه بندی داده می شود جوابگوی احتیاج خانواده نیست چه رسد به اینکه مراکز اقامتی بخواهد این اندازه آب را مصرف کند. خراسان رضوی یکی از استان های محبوب برای جهانگردان است. با این حال سهم اقامتگاه های بوم گردی در این استان چندان مساعد نیست.

صادق کاظمیان، عضو هیات مدیره جامعه اقامتگاه های بوم گردی کشور در این باره به دنیای اقتصاد می گوید: هر چند مکانیزم مشخصی برای اعلام آمارهای دقیق وجود ندارد ولی آمارهای کلی اعلام شده نشان می دهد که نه تنها در اقامتگاه های خراسان رضوی بلکه در سایر کشور نیز با افت زیادی روبرو بوده ایم که این امر به کاهش توان مالی مردم برمی شود؛ موضوعی که اقبال به خانه های مبله را به همراه داشته که هم هزینه کمتری دارند و هم نظارتی بر آنها نمی شود. رئیس جامعه اقامتگاه های بوم گردی خراسان رضوی می افزاید: علاوه بر این دو عامل اغلب جهانگرد ها کمتر با مسیرهای جهانگردی استان خراسان رضوی آشنا هستند و جاذبه های اطراف مشهد را نمی شناسند. این مساله چالش بلندمدتی است که ما سال هاست با آن دست به گریبان هستیم.

بعلاوه از آنجا که جهانگردان با سطح درآمدهای مختلف به مشهد سفر می نمایند، بسیاری ترجیح می دهند در مراکزی که به وسیله مدیریت شهری یا آموزش و پرورش ساماندهی شده اند اسکان پیدا نمایند، اما علاوه بر مشهد در شهرها و شهرستان های کوچک یا حتی در روستاهای استان که اقامتگاه های بوم گردی راه افتاده اند صاحبان آن با زحمت فراوان و صرف هزینه، تبلیغات و تجهیز نموده و منطقه شان را معرفی نموده اند. مراکز اسکانی شکل گرفته مخاطبان این اقامتگاه ها را کم نموده و به یکی از چالش های ما بدل شده اند. محدودیت هایی که در دسترسی به فضای مجازی برای معرفی منطقه ها و جاذبه های آن رخ داده، از دیگر چالش هایی است که کاظمیان به آن اشاره نموده و می افزاید: با کاهش دسترسی ها، بسیاری از روستاها و شهرهای کوچک که می توانستند با معرفی به مقاصد جهانگردی بدل شوند، این فرصت را از دست داده اند، از این رو با کمرنگ شدن تبلیغات، بازاریابی نیز با مشکل روبرو شده است. مجموع این عوامل کاهش جهانگرد ها را نه در خراسان رضوی بلکه در اغلب منطقه ها کشور به همراه داشت. از این رو به نظر می رسد متولی جهانگردی به طور عاجل فعال شده و درصدد است نواقص را اصلاح کند تا از مشکل بزرگی که برای اقامتگاه ها به وجود آمده و صاحبان این کسب و کار را یا به سمت تعطیلی یا فروش اقامتگاه ها انداخته است، جلوگیری کند.

سید مصطفی فاطمی، مدیرکل توسعه جهانگردی داخلی در تازه ترین اظهارنظر خود اعلام نمود که هرچند آمار سفر در نوروز 1402 افزایشی بود اما آمار اقامت درهتل ها تا حدودی کاهشی است. به گفته او ضریب اشغال تخت در هتل ها تنها در چند استان بیش از 80 درصد است اما در بیشتر استان های کشور زیر 50 درصد است و گاه به 17 درصد هم رسیده است. از نظر این مقام مسوول مهم ترین عامل عدم استقبال از اقامت در هتل ها و مراکز اقامتی رسمی، توان مالی عموم جامعه است که باعث شد هتل های 4 و 5 ستاره ضریب اشغال بالایی داشته باشند اما در مقابل این هتل های یک تا سه ستاره ضریب اقامت پایینی را تجربه نمایند. گزینه جایگزین طبقه میانه به جای اقامتگاه های بوم گردی و هتل های یک تا سه ستاره، از نظر فاطمی زائرسراها بودند. به نظر می رسد ادامه دار بودن این رویه زنگ خطری برای متولیان جهانگردی است؛ زیرا سبب می شود روند فروش و تغییر کاربری اقامتگاه های بوم گردی در کشور شدت یافته و به جای روند صعودی شاهد خارج شدن بسیاری از صاحبان این کسب و کارها از بازار جهانگردی ایران باشیم.