فقیری: شیراز داش آکل نداشته است، رودریگز: دانشور کم از جمال زاده ندارد - تور آسیایی ارزان

رییس سازمان فرهنگی اجتماعی شهرداری شیراز با ابراز خرسندی از برگزاری یکصدمین زادروز سیمین دانشور در هفته نکوداشت شیراز و زادگاه او، در این مرنام ضمن خیرمقدم به شرکت کنندگان در نخستین جایزه ادبی سیمین، گفت: ادبیات از دیرباز جایگاه رفیعی در میان مردم داشته و یکی از مجذوب کننده ترین و گسترده ترین مباحثی بوده که هم اره در لایه های مختلف اجتماع تاثیر و نفوذ غیرقابل انکاری داشته است.

مرتضی جعفری اضافه کرد: ادبیات در سال های پیش از اسلام به شکل داستان های حماسی ظهور پیدا کرد و در نخستین سال های بعد از اسلام به شکل حماسه های ادبی و سپس در قالب اشعار غنایی و عرفانی جایگاه رفیعی در میان حاکمان و عموم مردم داشت.

معاون فرهنگی شهردار شیراز گفت: با سپری شدن دوران طلایی شعر فارسی و آغاز تدریجی افول شعر در سده های 10 و 11 هجری و همچنین آغاز دوره مشروطیت، ادبیات بیشتر رنگ سیاسی و اجتماعی به خود گرفت. در دوران معاصر با تمام فراز و نشیب ها به تدریج از نفوذ و تأثیر ادبیات به ویژه در حوزه شعر کاسته شد اما در طول این سال ها همواره داستان و ادبیات داستانی مجذوب کنندهیت و اهمیت خود را برای عموم مردم حفظ کرده است.

وی ادامه داد: تا به امروز با همه پیشرفتی که در زمینه های مختلف زندگی به دست آمده و نویسندگان بسکمک با خلق آثار متنوع پا به عرصه ادبیات داستانی نهاده اند، همواره انسان نیازمند خواندن و شنیدن داستان و انواع گوناگون آن بوده است. بر این اساس در هیچ عصری انسان بی نیاز از داستان نخواهد بود زیرا که داستان ها به نوعی تجربه بهتر زیستن را به ما می آموزد و در دنیا معاصر هم ما همچنان داستان و داستان خوانی نیازمندیم.

دبیر اولین دوره جایزه پژوهش های ادبی سیمین، اظهار کرد: ادبیات داستانی با توجه به اهمیت آن در زندگی امروز جامعه هم چنین به دلیل اینکه زیرساختی برای دیگر ساحت های هنر همچون هنر نمایش و سینما به تعداد می آید ضرورت دارد تا به شکل علمی و دقیق در مورد ارزیابی و توجه قرار گیرد.

جعفری نام کرد: جایزه ادبی سیمین هم به مناسبت صدمین زادروز زنده یاد دکتر سیمین دانشور با توجه به این رویکرد و اهمیت موضوع داستان و پژوهش های عالمانه و هنرمندانه آن در دو بخش اصلی و ویژه برگزار شد تا در ضمنً آن بار دیگر داشته های خود را کنکاش کنیم، به بازبینی یافته ها بنشینیم و رسالت خود را در این عرصه یادآور شویم و شاید در قیاسی تدبیری با آثار خلق شده در گوشه گوشه این دنیا به پاسخی از این پرسش ها دست پیدا کنیم که ادبیات داستانی ما در دوران معاصر سکاندار چه اهدافی است؟ در صد سالی که به طور تقریبی بر ادبیات داستانی ما گذشته است چه دستاوردهای نوینی را به جامعه دنیای عرضه داشته ایم؟ تحولات پدیدار شده در این عرصه و در این دوران چه بوده است؟ فرایند طی شده سیر صعودی داشته یا نزولی؟ افق های رو به آینده ما در عرصه ادبیات داستانی چیست؟ شرایط ادبیات داستانی ما در دنیای معاصر در قیاس با ادبیات داستانی دنیا چگونه است؟ آیا در این چند دهه توانسته ایم با کارنامه ادبیات داستانی خود برگی بر کارنامه دنیای آن بیفزاییم؟ آیا حاصل خلق آثار داستانی به بهبود زندگی ها یا تحقق رویاهای مان انجامیده است؟ و بسکمک پرسش های دیگر که می تواند در فکر هر یک از ما نقش بگیرد. پرسش هایی که از سر تأمل و حاصل بینش و تحقیق است و نیازمند پاسخ هایی از نظر جامعه شناسی ادبیات؛ چراکه در جامعه شناسی ادبیات با فکر، فرهنگ و شخصیت فرهنگی نویسندگان این آثار و روابط آنها با اجتماع روبه روییم به بیانی دیگر جامعه شناسی ادبیات بر آن است تا شرایط اجتماعی مقتضیات فرهنگی، اندیشه هنرمند و علل پرورش اندیشه و فکر او را با توجه به موازین دنیا بینی فرهنگی بررسی کند.

این استاد دانشگاه شیراز، ادامه داد: از این منظر نقد و بررسی آثار نویسندگان معاصر می تواند روشنگر بسکمک از ویژگی های فرهنگی و اجتماعی دوران آنها باشد. با شناخت و تحلیل محتوای این آثار از یک سو می توان به دنیا بینی و دیدگاه های خالق آن پی برد و از سوی دیگر با شرایط اجتماعی و معضلات و ارزش ها و آرمان های مردم این روزگار آشنا شد. نگاه نویسندگان معاصر ما به مسائل پیرامون خود نشان دهنده عمق توجه آنها به لایه های گوناگون شخصیت انسان و روابط اجتماعی است از این رو بررسی این آثار می تواند در یک تقسیم بندی علمی نشان دهنده قدرت آفرینش نویسندگان و بازتاب روابط اجتماعی دوران معاصر در ایران باشد و برای نیل به این مقصود ناگزیر از پرداختن و کنکاش در این آثاریم و بر این امید اینکه نشست هایی از این دست بتواند در فکر دوراندیش آن و دوستداران این مرز و بوم جرقه ای باشد بر طرح چشم اندازی روشن در حال و آینده ادبیات داستانی ما.

دانشور یک شیرازدوست واقعی بود

در ادامه ابوالقنام فقیری، نویسنده شیرازی به سخنرانی پرداخت و ضمن بیان خاطراتی از سیمین دانشور از او به نام یک شیرازدوست واقعی نام برد.

وی با اشاره به رمان سووشون، اظهار کرد: نویسندگان نسل اول داستان نویسی شیراز به طور کلی، همه علاقه خاصی به مردم این دیار داشتند؛ مانند صادق چوبک، رسول پرویزی، ابراهیم گلستان و... اینها علاوه بر داستان، مطالبی از شیراز و خُلق و خوی مردم در کارهایشان بود. رویدادهای مهم اجتماعی در کار نویسندگانی چون صادق چوبک و رسول پرویزی بود. از جمله شخصیت زشتی مانند سیف القلم که نزدیک خانه ما در محله لب آب شیراز منزل داشت در شعرهای عامیانه هم این مسئله وجود دارد. سیف القلم در داستان رسول پرویزی و صادق چوبک کاملا منعکس شده است.

این نویسنده شیرازی با این حال، شرح داد: باور دارم داش آکل زاییده فکر صادق هدایت است و شخصی به نام داش آکل در شیراز نداشتیم اما در محله لب آب شیراز، شخصیتی بنام آگولی داشتیم که آواز خوب می خواند و تحریرهای زیبایی داشت.

این نویسنده قصه های عامیانه با گریزی دوباره به آثار نویسندگان نسل اول شیراز، اعلام نمود: سووشون داستانی است به قاعده و دوست داشتنی و هر نوبت به سراغش بروید، ویژگی تازه ای در آن پیدا می شود. در این داستان ماندگار مردم دوستی و انسان دوستی و مردم داری و... دیده می شود.

فقیری که سه جلد کتاب درباره قصه های عامیانه دارد با این حال، ادامه داد: هیچ چیز جایگزین قصه های عامیانه نمی شود.

سپس سولماز دهقانی، رییس کمیسیون گردشگری شورای شهر شیراز به بیان مطالبی پرداخت و با تسلیت فقدان منصور اوجی، درخصوص جایزه ادبی سیمین، گفت: دغدغه همکاران ما در شورا از سال اول فعالیت دوره پنجم راه اندازی چنین رویدادی بود.

وی با بیان اینکه پژوهش های ادبی در حوزه آکادمیک صورت می پذیرد از این اقدام سازمان فرهنگی شهرداری شیراز ستایش کرد.

دهقانی گریزی هم به کتاب نامه هایی به دو سیمین منصور اوجی زد و گفت: آنچه در این میان رد و بدل می شود، اهمیت ویژه ای دارد. حسین پاینده هم در مقاله ای به بررسی مولفه های پست مدرن در آثار دانشور داشته است یا آنچه گلشیری به زوایایی از آثار این نویسنده بانوی رمان نویس پرداخت، اهمیت ویژه ای دارد.

اهمیت سیمین دانشور به محمدعلی جمال زاده می رسد

خواکین رودریگز، مترجم اسپانیایی که رمان سووشون را به زبان اسپانیولی برگردانده است، در پیامی ویدیویی برای این مرنام، گفت: اهمیت سیمین دانشور به محمدعلی جمال زاده می رسد. سیمین دانشور اولین رمان نویس زن بوده و کتاب سووشون اولین رمان زنانه ای است که دنیا بینی زنانه دارد و نسبت به وقایع شیراز در دوران اشغال ایران از طریق روس ها تعریف می کند.

وی اضافه کرد: در رمان سووشون، شخصیت زری خود سیمین است و این رمان را از زاویه خود تعریف می کند و یوسف هم به اعتقاد منتقدان هم جلال آل احمد است.

به گفته رودریگز، تکان دهنده ترین بخش سووشون داستانی است که فاطمه تعریف می کند. نقش مردان در داستان سووشون جانبی است. در مقابل دنیای زنانه سووشون دنیای مردانه هم به پا می خیزد. این دنیای مردانه از یوسف تا آخرین مرد، مردانی هستند که دل به دریا می زنند و به آغوش مرگ می فرایند.

وی اضافه کرد: سووشون رمانی است که فارسی زبانان حداقل باید یک بار آن را بخوانند زیرا دارای غنای فرهنگی و رمانی تر و تازه و زنده و دارای زبان امروزی است، زیرا برای درک بهتری از عملکرد فاجعه بار استعمار نه فقط در ایران بلکه در کل دنیا مهم است.

مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان فارس هم در این مرنام ضمن گرامیداشت روز شیراز، اعلام نمود: برگزاری چنین رویدادی در شیراز برای همه ایران جای بسی خوشحالی است.

صابر سهرابی، سیمین دانشور را نویسنده ای در طراز دنیای برشمرد و اضافه کرد: شیراز به خودی خود ادبیات را نفس می کشد و مردمانش با شعر و شاعری زیست می کنند.

وی با بیان اینکه سیمین دانشور اولین زن روشنفکر ایرانی است، ابراز امیدواری کرد چنین برنامه هایی برای رشد فضای فرهنگی شیراز به نام مرکز کتاب ایران در سال 1400 ادامه یابد.

در ادامه علی دهباشی، مدیرمسئول و سردبیر فصلنامه بخارا در پیام ویدیویی برای این مرنام، گفت: شیوه های نقد ادبی تازه توجه یک نویسنده به رنگ ها، به فصل ها و علایق شخصی به منتقدان این امکان را می دهد که به روحیات نویسنده پی ببرند و از راه روان شناسی به درونیات او راه یابند.

به گفته او، تا به امروز بجز در یکی دو مورد کسی به آثار دانشور نپرداخته و این بخش و تحلیل آثارش مغفول مانده است.

دهباشی تاکید کرد: شیراز یکی از عناصر اصلی زندگی و آثار سیمین است زیرا در هر حال زندگی دوران کودکی و بالیدنش در شیراز در آثارش مورد توجه بوده است. خوشحالم که این تحلیل ها کمک می کند که ما بتوانیم رمان ها و آثارش را دوباره بازخوانی کنیم و تولد دوباره معنوی یک نویسنده را ببینیم.

با خواندن سووشون به عمق یک تراژدی دست پیدا می کنیم

وی ادامه داد: پرداختن به یک اسطوره معنوی و تلفیق مدرن و تازهی از این اسطوره کاری است که دانشور با توانانی تمام توانسته به شکل افسانه های عامیانه مردم شیراز و تلقفیق آن با شخصیت خسرو و سوگ سیاوش درهم آمیزد. با خواندن سووشون به عمق و وسعه یک تراژدی دست پیدا می کنیم.