محقق زن ایرانی به راز پشتک زدن کبوترها پی برد، عکس - تور آسیایی ارزان

غزال زیاری: آتوسا سامانی از سنین پائین مطالعه درباره ژنتیک کبوترها را شروع کرد. او در شهر اصفهان در محاصره کبوترهای خانگی بزرگ شد؛ در شهری که به خاطر کبوترخانه هایش مشهور است. پرنده موردعلاقه او یک کبوتر کاملا سفید بود.

آتوسا در سن شش یا هفت سالگی متوجه شد که کبوتر موردعلاقه اش هرگز صاحب فرزندی کاملا سفید نشده است و تدریجا دریافت که رنگ سفید، یک ویژگی ژنتیکی مغلوب است که تنها وقتی که یک موجود، دو نسخه شکسته از یک ژن را به ارث ببرد در آن پدیدار می گردد. در این مورد خاص، کبوتر موردعلاقه او، دو نسخه شکسته از ژنی داشت که به طور معمول رنگدانه پرها را تشکیل می دهد. در نتیجه، پرهای این کبوتر کاملا سفید بود.

اما جوجه های این کبوتر، یک نسخه ژن طبیعی که رنگدانه فراوری می کرد را از مادرشان به ارث می بردند و پرهای رنگی داشتند.

همین جمع بندی ابتدایی در خصوص وراثت کبوترها در فکر آتوسا ماند و به علاقه اش برای یادگیری بیشتر در رشته ژنتیک دامن زد. او زمانی که برای تحصیل به دانشگاه یوتای آمریکا رفت، به آزمایشگاه مایکل شاپیرو پیوست تا در خصوص اینکه چرا بعضی از کبوترها می توانند سالتوی عقب (پشتک به عقب بزنند) تحقیق کند.

کبوترهایی که پشتک می زنند

این کبوترها که می توانند پشتک بزنند، شامل دو نوع هستند: یکی گونه Flying rollers مثل کبوترهای بیرمنگام که قادر به پرواز کردن هستند و در آسمان پشتک می زنند و گونه دیگر، parlor rollers که قادر به پرواز کردن نیستند ولی روی زمین پشتک می زنند.

در بسیاری از اشعار فارسی به این نکته اشاره شده که کبوترها از روی شادی، این حرکات آکروباتیک را انجام می دهند؛ اما سامانی معتقد است که حقیقت تاریک تر از این حرفهاست. او در این باره شرح داده: این قطعا یک اختلال حرکتی است و هیچ جنبه خوبی ندارد.

طبق شرحات او، این اختلال پیش رونده است و بلافاصله بعد از تخمگذاری ظاهر شده و به تدریج آنقدر بدتر می گردد تا اینکه پرنده دیگر نمی تواند پرواز کند.

کشف ژن های مرتبط

سامانی در گزارشی به این نکته اشاره نموده که حداقل پنج ژن در این رفتارها نقش دارند. همکاران او هم تائید نموده اند که این پشتک زدن، یک ویژگی مغلوب است که با جفت گیری کبوترهای هومر با کبوترهای Parlor ایجاد می گردد. زمانی که پرندگان هیبرید با هم جفت گیری می نمایند، حدود 4 تا از 10 فرزندشان، درصورت اجبار به پرواز، پشتک می زنند.

خانم سامانی از دو روش آماری متفاوت برای یافتن ژن هایی که باعث می شوند تا کبوترها پشتک بزنند استفاده کرد. او پنج بخش بزرگ از DNA حاوی صدها ژن را یافت که البته هیچ یک از این ژن ها در آن نواحی، دارای جهش هایی که بتوانند دلیل این پشتک زدن باشند، نبودند. در نتیجه او به سراغ فعالیت ژنی در مغز پرندگان رفت و دریافت که حدود دو هزار ژن هستند که کم و بیش در مغز کبوترهای Parlor نسبت به دو گونه دیگر کبوترهایی که پشتک نمی زنند، فعال تر هستند.

سامانی با ترکیب تمام این شواهد و مدارک، تحقیقش را بر روی 300 ژنی که ممکن است منجر به این پشتک زدن گردد، متمرکز کرد ولی هنوز نتوانست این کار را با ژن خاصی مرتبط کند.

سامانی به زودی دکترای خود را به سرانجام خواهد رساند و امیدوار است تا وارد حرفه تدریس گردد. او دلتنگ کبوترها و تمرین های فکری ای که به او می دادند خواهد شد.

سامانی در این باره گفته: من حدود پنج سال دراین باره فکر نموده ام. قطعات پازل را از اطراف جمع آوری کردم. حالا چطور می توانم این قطعات را با هم مرتبط کنم که معنادار شوند؟ آیا آنها بالاخره با هم جور در خواهند آمد؟ این چیزی است که بیش از همه دلتنگش هستم؛ عاشق حل کردن معما هستم.

منبع: sciencenews

227321