مهمترین منابع آلوده کننده رودخانه ها و مسائل حاصل از آن ها - تور آسیایی ارزان

خبرنگاران | سرویس علوم - آب مهمترین عنصر کره زمین است و امروزه با پیشرفت چشمگیر و سریع علم و فناوری، توسعه صنایع مختلف و توسعه شهری سطح آلودگی آب رودخانه ها نیز افزایش پیدا نموده است. در ادامه با مهمترین منابع آلوده نماینده آب رودخانه ها و تاثیر آن ها بر سلامت آب آشنا می شوید.

1) عوامل مرتبط با جنگل

• یکی از عجیب ترین منابع آلوده نماینده رودخانه ها، درختان جنگل و سایر عوامل مرتبط با آن ها هستند. استفاده از کود های شیمیایی و آفت کش هایی که به منظور رشد سریع درختان به کار می فرایند باعث می گردد فسفات و نیترات اضافی برجای مانده توسط باران شسته شده و همچنین به علت قطع بی رویه درختان، خاک نیز شسته می گردد.
• وجود برگ سوزنی کاج در آب باعث اسیدی شدن آن می گردد مانند درختان کاج جنگلی در سیبری و کانادا
• جریان آب چوب ها را به داخل رودخانه ها می اندازد در نتیجه ماده تانن موجود در پوست درخت آزاد می گردد و به خاک و جویبار ها نشت می نماید.

2) صنعت و فاضلاب صنعتی

• کارخانه ها، مواد صنعتی و شیمیایی را به وسیله لوله های بزرگ پلاستیکی به داخل رودخانه ها می ریزند.
• کارخانه ها خاک های اطراف را آلوده می نمایند و این آلودگی به صورت غیر مستقیم وارد رودخانه ها می گردد.
• نیروگاه ها آب گرم را به داخل رودخانه ها می ریزند؛ آلودگی گرمایی رودخانه ها، تناسب محیط زیست را برهم می زند.
• پالایشگاه ها نیز پسماند مواد فراوریی را به دهانه (مصب) رودخانه ها می ریزد.
• استفاده از مقادیر زیاد آب رودخانه ها توسط کارخانه هایی مانند ذوب آهن و بازگشت این آب به همراه زباله های شیمیایی بیش از حد، برای گندزدایی و تفکیک که خود باعث آلودگی رودخانه می گردد.
• فعالیت صنعتی، پسماند گسترده ای از مواد مختلف را فراوری می نماید که معمولاً آن ها را به داخل رودخانه ها ریخته می ریزند. بیشتر این پسماند ها شامل لوله های پلاستیکی، کاغذ، مواد شیمیایی و پتروشیمی و پالایشگاهی، فلزات، منسوجات، مواد تقطیر شده و پسماند مواد غذایی هستند. زباله ها عمدتاً به دو گروه فلزات سنگین و ترکیبات مصنوعی تقسیم بندی می شوند. پسماند ها به وسیله آب وارد بدن میشوند و آسیب می رسانند.
• آلودگی آب از 100 سال پیش زمانی که توده های بزرگ زباله دور ریخته شدند، آغاز شد. در کشور های توسعه یافته، تفکیک پسماند های صنعتی را به دقت آنالیز می نمایند، اما در کشور های در حال توسعه، توده های بزرگ پسماند زباله بدون کنترل دور ریخته می شوند و در نتیجه آلودگی آب را به دنبال دارند.

3) کشاورزی

• فراوری کود های حیوانی که از نیترات و فسفات غنی هستند بسیار بیماری زا و خطرناک اند.
• استفاده از علف کش ها و آفت کش ها باعث می گردد که این مواد همراه با آب شسته شده و به رودخانه ها بریزد و در نتیجه باعث نابودی گیاهان و حیوانات گردد.
• استفاده از کود های شیمیایی که دارای فسفات و نیترات هستند؛ باعث رشد بی وقفه جلبک ها می شوند، جلبک ها تمامی اکسیژن موجود در آب را مصرف می نمایند و رنگ آن را کدر و خاصیت آن را سمی می نمایند و در نتیجه باعث نابودی ماهی ها می گردد.
• آبی که در کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرد توسط کود های شیمیایی، حشره کش ها، علف کش ها، کود حیوانی و رسوبات آلوده می شوند. در سال های اخیر استفاده از کود های شیمیایی به چند برابر افزایش یافته است. انقلاب سبز در هند در اعتراض به افزایش استفاده از کود های شیمیایی شکل گرفت.
• مواد شیمیایی آلاینده به وسیله آب وارد آب های زیرزمینی و دیگر منابع آب می گردد.
• استفاده از انواع گوناگون علف کش ها و حشره کش ها در کشاورزی یکی دیگر از منابع آلوده نماینده رودخانه ها است.
• وجود این مواد در آب هم برای حیوانات و هم برای انسان ها بسیار سمی و خطرناک است، زیرا این مواد ماندگاری طولانی دارند و حتی ته نشین شدن این مواد زمان زیادی می برد.
• کود حیوانی اغلب مسائل جدی همچون بوی بد و آلودگی آب را ایجاد می نماید، این کود ها دارای یکسری مواد بیماری زا و واگیردار هستند.
• رسوب خاک و مواد معدنی که با آب شسته می شوند کانال ها و مخازن را پر می نمایند و باعث کاهش دسترسی گیاهان آبزی به نور می گردد در نتیجه آلودگی آب را به دنبال دارد.

4) آلاینده های شهری

• شهر ها نقش بزرگی در آلودگی آب رودخانه ها ایفا می نمایند. از آب رودخانه به عنوان آبی تمیز و خالص استفاده می گردد، اما در عوض مواد سمی، روغن ها و سوخت خودرو ها و زباله هایی که روی سطح جاده هستند به وسیله نقاط تخلیه به داخل رودخانه ریخته می گردد.
• ریختن مواد ضدعفونی نماینده و گندزدا و پسماند مواد غذایی به درون رودخانه ها باعث آلودگی رودخانه ها می گردد.
• آب می تواند حشره کش ها و کود شیمیایی را بشوید و به رودخانه ها بریزد.
• مراکز مسئول شهری، زباله های بیمارستانی و عفونی را بی توجه به درون رودخانه ها می ریزند.

5) آلودگی گرمایی

• آلودگی گرمایی یکی از جدیدترین منابع آلوده نماینده رودخانه هاست، چراکه وجود صنایع مختلف باعث به وجود آمدن این نوع آلودگی شده است. بیشتر نیروگاه ها آلاینده ها را (بیش از 66 درصد آلاینده ها، سیال آب گرم هستند) در کنار جویبار ها و در امتداد رودخانه ها می ریزند؛ این نوع آلودگی، آلودگی گرمایی نام دارد.
• آلودگی گرمایی آب چندین اثر نامطلوب دارد، آب گرم در مقایسه با آب سرد ظرفیت دریافت اکسیژن کمتری دارد بنابراین ماهیانی همچون ماهی سیاه خاردار، ماهی قزل آلا، اردک ماهی و ... که به حداقل اکسیژن (غلظت 4 پی پی ام) احتیاج دارند، مجبورند از مناطق آلوده مهاجرت نمایند و یا در شمار زیادی کشته شوند.
• وقتی که دمای آب دریافتی افزایش می یابد سطح اکسیژن نامحلول کاهش می یابد و تقاضا برای اکسیژن بالا می رود بنابراین شرایط غیر هوازی به وجود می آید که منجر به آزاد شدن گاز های مضر می گردد.
• آلودگی گرمایی آب برای تمام آبزیان اکوسیستم پرخطر است. برخی کارخانه ها برج های سرد نماینده ای را راه اندازی نموده اند که آب گرم را خنک می نماید، اما در مجموع آلودگی گرمایی، یک معضل جدی برای گیاهان و موجودات زنده اطراف آن شده است.

6) فاضلاب های خانگی

• انسان برای راحتی خود روزانه 135 لیتر آب را صرف آشامیدن، دوش دریافت، پختن، نظافت و خنک کردن خود می نماید. حدود 70 تا 80 درصد از این آب، بازیافت و خالص شده و یا به وسیله رودخانه و دریاچه و تانکر های آب تامین می گردد.
• فاضلاب خانگی عبارت است از آبی که دیگر مواد آلاینده مثل کاغذ، پلاستیک، لباس و شوینده ها در آن مخلوط شده است.
• فاضلاب خانگی منبع اصلی آلودگی آب به خصوص آلودگی آب رودخانه هاست. این اتفاق اسفبار تنها در مناطق شهرنشین اتفاق می افتد.
• ضایعات و زباله ها، اکسیژن آب را از بین می برند و تعادل اکوسیستم را به هم می زند.

7) ضایعات رادیو اکتیو

• یکی از خطرناک ترین منابع آلوده نماینده رودخانه ها ضایعات هسته ای است. عناصر رادیواکتیوی مانند اورانیوم و رادیوم دارای هسته های اتمی ناپایداری هستند و از هم پاشیدگی هسته آن ها منجر به نشر امواج بسیار خطرناک می گردد.
• در زمان انجام آزمایشات هسته ای، زمین توسط گَرد رادیواکتیوی که از ارتفاع 3000 متر و یا بیشتر همراه با باران به زمین می رسد محاصره می گردد. در نهایت برخی عناصر رادیواکتیو مانند استرونیوم 90 (که باعث سرطان استخوان می گردد) به وسیله آب وارد آب های زیرزمینی و یا جویبار ها و رودخانه ها منتقل می گردد. در هر دو صورت می تواند آب آشامیدنی را آلوده نمایند.
• از دیگر آلاینده های موجود می توان به ترکیبات راکتور های هسته ای و عناصر رادیواکتیوی در تحقیقات پزشکی اشاره نمود.

آلودگی رودخانه ها چه مسائلی را ایجاد می نمایند؟

سالانه، بیش از 800000 در سراسر دنیا پس از ابتلا به بیماری های مرتبط با آب آلوده جان خود را از دست می دهند. آلودگی های موجود در آب که دارای فلزات سنگین مانند جیوه، سرب و ... هستند، برای سلامت آبزیان و انسان زیان آور خواهند بود. این فلزات می توانند ماهی ها و میگوها را مسموم نمایند. ورود این مواد به بدن انسان در درازمدت باعث ایجاد سرطان، ناباروری و کاهش رشد خواهد شد. میکروب های موجود در آب آلوده نیز می توانند باعث بروز بیماری وبا، حصبه و مرگ زودرس نوزادان شوند.

آب آلوده بستر مناسبی برای زندگی انواع پشه هاست. اگر این پشه ها انسان را نیش بزنند، احتمال ابتلا به بیماری مالاریا و تب دانگ وجود خواهد داشت. از طرف دیگر، تجمع آلودگی بر سطح رودخانه ها باعث ایجاد یک لایه نسبتا ضخیم بر روی آب می گردد، در نتیجه نور خورشید به خوبی درون آب نفوذ نمی نماید و زندگی آبزیان و گیاهان دریایی به خطر می افتد.