نبرد نابرابر مورچه با شیر در آفریقا - تور آسیایی ارزان

به گزارش خبرنگاران ،در شرق آفریقا، نوعی اقاقیا به نام درخت خار سوت زن (Vachellia drepanolobium) در قلب زیست بوم واقع شده است و 70 تا 99 درصد از توده گیاهان چوبی منطقه را تشکیل می دهد. این درخت شهد را برای مورچه های آکاسیا (گونه های مختلف سرده مورچه های آکروبات) بومی فراهم می نماید که در حباب های توخالی و خاردار امتداد شاخه های درخت زندگی می نمایند. درعوض، مورچه ها از درختان دربرابر حیوانات علف خوار محافظت می نمایند و فیل های بیشه آفریقایی (Loxodonta africana) را آزار می دهند تا آن ها را از درخت دور نمایند. این درحالی است که مورچه های آکاسیا درحال ناپدید شدن هستند.

بر اساس گزارش زومیت، در اوایل دهه 2000، مورچه های سربزرگ (Pheidole megacephala) که ظاهرا بومی جزیره ای در اقیانوس هند بودند، در کنیا ظاهر شدند. اگرچه احتمالا انسان ها در ورود آن ها نقش داشتند، کسی به طور دقیق نمی داند آن ها چگونه به کنیا رسیدند. اما تاثیر مورچه های مهاجم آشکار است: آن ها به مورچه های آکاسیا حمله می نمایند، نوزادان آن ها را می خورند و درختان خار سوت زن را دربرابر فیل ها بی دفاع باقی می گذارند.

جاکوب گوهین، بوم شناس حیات وحش در دانشگاه وایومینگ کنجکاو بود که چگونه نابودی درختان، ممکن است بر سایر موجودات جامعه تاثیر گذاشته باشد. او می گوید: شیرها در بیشه های پر درخت در کشتن طعمه های خود بسیار پیروز تر عمل می نمایند. اما آیا ساوانای بازتر باعث می گردد شکار گورخر برای شیرها سختتر گردد؟

منطقه حفاظت شده اُل پجتا (Ol Pejeta) در شهرستان لایکیپیا کنیا محیطی عالی برای جستجوی پاسخ است. در آن جا، پژوهشگران در منطقه ای از ساوانا چندین قطعه 2500 متر مربعی را برای مطالعه درنظر گرفتند. آن ها در هر قطعه، قابلیت دید در منظره، تراکم جمعیت گورخر دشتی (Equus quagga)، وجود مورچه های سربزرگ و کشتار گورخرها به وسیله شیرها را ردیابی کردند. پژوهشگران بعلاوه شش شیر ماده را گرفتند و به آن ها قلاده جی پی اس دار وصل کردند تا تفاوت فعالیت آن ها در نواحی مختلف را آنالیز نمایند.

پس از سه سال نظارت، تیم گوهین به نتایج قابل توجهی دست پیدا کرد. فیل ها درختانی را که فاقد مورچه های بومی بودند، هفت برابر سریع تر از درختان دارای مورچه های محافظ برهنه می کردند و بر زمین می انداختند. پوشش درختان و بوته ها به طور چشمگیری کم شد و کمین مخفیانه شیرها برای شکار گورخرها را سخت کرد. درمقابل، نواحی عاری از مورچه های مهاجم دارای شاخ و برگ های خار سوت زدن بودند که شیرها می توانستند پشت آن ها پنهان شوند. کشتار گورخرها به دست شیرها در مناطقی که مورچه های سربزرگ به آن ها حمله ننموده بودند، تقریبا سه برابر بود.

کیتلین گینور، بوم شناس دانشگاه بریتیش کلمبیا که در پژوهش نو مشارکت نداشت، می گوید در بوم شناسی همواره سخت است بگوییم این موجب آن شد، زیرا گونه های زیادی با هم در تعامل هستند. اما در این مورد، مقایسه مستقیم نواحی مورد تهاجم و نواحی دست نخورده نقش مورچه ها را آشکار کرد.

موضوع تعجب آور این بود که با وجود کاهش دسترسی به طعمه اصلی، جمعیت شیرها در منطقه مورد مطالعه ثابت ماند.

پژوهشگران با تکیه بر پژوهشی دیگر متوجه شدند کشتار گورخرها در سال 2020 فقط 42 درصد از فعالیت شکار شیرها را شامل می شد، درحالی که در سال 2003 برابر 67 درصد بود. در همین مدت، کشتار بوفالوهای آفریقایی (Syncerus caffer) از صفر درصد به 42 درصد فعالیت شکار شیرها افزایش پیدا نموده بود.

داگلاس کامارو، نویسنده اصلی مطالعه نو که در مجله ساینس منتشر شد، می گوید: نمی دانیم در آینده چه اتفاقی قرار است بیفتد. کشتن بوفالوها برای شیرها بسیار سخت است و گاهی آن ها هنگام درگیری شیرها را می کشند.

کارشناسان نمی دانند اگر شیرها به شکار بوفالوها ادامه دهند، تعداد آن ها کاهش پیدا می نماید یا اینکه آیا با کاهش فشار شکار روی گورخرها، جوامع گیاهی و الگوهای آتش سوزی تغییر خواهد نمود یا خیر.

بعضی از پژوهشگران فکر می نمایند برای مقابله با پیشروی مورچه های مهاجم که درحال حاضر حدود 50 متر در سال است، باید نحوه توسعه آن ها مورد مطالعه قرار گیرد.

5858