پشتکار ناسا سالگرد یک سال کاوش در مریخ را با دویدن جشن گرفت - تور آسیایی ارزان

مریخ نورد پشتکار (Perseverance) ناسا، از زمانی که سال پیش در 18 فوریه 2021 (1 اسفند 1399) روی مریخ فرود آمد، به بسکمک از اولین ها دست یافته است. این دانشمند رباتیک شش چرخ، در انتظار رسیدن به مقصد تازه و یک کمپین علمی تازه، دستاوردهای مهم دیگری هم پیش رو دارد.

با وزن تقریبی 1 تن (1025 کیلوگرم) پشتکار یا استقامت، سنگین ترین مریخ نوردی است که تا به امروز روی مریخ فرود آمده است و ویدیوی دراماتیکی که از فرود خود ثبت کرده است، به خوبی این موضوع را نشان می دهد.

مریخ نورد پشتکار برای اولین بار نمونه هسته های سنگی را از یک سیاره دیگر جمع آوری کرد که تا به امروز به شش نمونه رسیده است. این کاوشگر همچنین به عنوان یک ایستگاه پایه ضروری برای بالگرد نبوغ (Ingenuity) نخستین بالگرد در سیاره ای دیگر عمل کرد و ابزار آزمایش بهره برداری اکسیژن درجا از منابع مریخ یا ماکسی (MOXIE) را به عنوان نخستین نمونه اولیه اکسیژن ساز در سیاره سرخ آزمود.

پشتکار همچنین به تازگی رکورد بیشترین مسافت طی شده از طریق مریخ نورد را در یک روز شکسته است و حدود 320 متر را 14 فوریه (25 بهمن) در سیصدوپنجاه ویکمین روز مأموریت طی کرده است. مریخ نورد کل این راستا را با استفاده از اتوناو (AutoNav) انجام داد، یک نرم افزار خودران که به پشتکار امکان می دهد راستا درست خود را در میان سنگ ها و دیگر موانع پیدا کند.

این مریخ نورد تقریبا نخستین کارزار علمی خود را در دهانه جزرو (Jezero) به انتها رسانده است، مکانی که میلیاردها سال پیش دریاچه داشته است و برخی از قدیمی ترین سنگ هایی را که دانشمندان توانسته اند از نزدیک مطالعه کنند، در خود دارد. این صخره های کنونی، محیط هایی را که زمانی میزبان آب بوده اند ثبت و حفظ کرده اند و از مکان های اصلی برای جست وجوی نشانه هایی از حیات میکروبی باستانی به شمار می فرایند.

پشتکار با استفاده از یک مته در انتهای بازوی رباتیک خود و یک سیستم جمع آوری نمونه پیچیده در بدنه خود، هسته های سنگی را از کف دهانه جمع آوری می کند تا در نخستین گام در کارزار بازگردانی نمونه از سیاره بهرام، به زمین آورده شوند. توماس زوربوچن (Thomas Zurbuchen) معاون اداره مأموریت علمی ناسا گفت: نمونه هایی که پشتکار جمع آوری کرده است، گاه شماری کلیدی برای شکل گیری دهانه جزرو ارائه می دهند و به دلیل ارزش علمی بالای خود، با دقت زیادی جمع آوری می شوند.

دو نمونه دیگر هم در هفته های آینده از سنگ چئو (Chał) که در زبان ناواهو به معنای قورباغه است، جمع آوری خواهد شد. مجموعه ای از قلوه سنگ های تیره که نمایانگر چیزی هستند که در بیشتر کف دهانه دیده می شود. به عقیده دانشمندان اگر نمونه هایی از این سنگ ها به زمین بازگردانده شوند، می توانند در تعیین محدوده سنی دقیقی برای شکل گیری جزرو و دریاچه ای که زمانی در آنجا وجود داشته است، فراهم کنند.

دانشمندان هم اکنون سن سیاره یا سطح ماه را می توانند با شمارش دهانه های برخوردی آن تخمین بزنند. سطوح قدیمی تر زمان بیشتری برای داشتن دهانه های برخوردی با اندازه های گوناگون داشته اند. درباره ماه دانشمندان توانستند با تجزیه وتحلیل نمونه های ماه که از طریق آپولو آورده شده است، این تخمین های خود را اصلاح کنند. بدین ترتیب از این آموخته ها برای محدود کردن تخمین سنی سطوح روی مریخ استفاده کرده اند. اما داشتن نمونه های سنگی از خود سیاره سرخ، برآوردهای مبتنی بر شمارش دهانه ها را بهبود می بخشد و کمک می کند تا قطعات بیشتری از پازل تاریخچه بهرام آشکار شود.

کیتی استک مورگان (Katie Stack Morgan) دانشمند پروژه پشتکار در آزمایشگاه پیشرانش جت (JPL) ناسا گفت: ما آنچه را هم اکنون درباره سن دهانه های برخوردی در ماه می دانیم به مریخ تعمیم می دهیم. اما بازگرداندن نمونه ای از سطح گودال برخوردی شدید جزرو، به جای تکیه صرف روی ماه، می تواند نقطه اتصالی برای کالیبره کردن سیستم تاریخ سنجی دهانه مریخ باشد.

این مأموریت هم اما مانند دیگر مأموریت ها بدون چالش نبوده است. نخستین تلاش مریخ نورد برای حفاری یک هسته سنگی ناکام ماند که باعث شد یک کمپین آزمایش گسترده برای درک بهتر سنگ های شکننده در مریخ انجام شود. تیم مأموریت همچنین در یکی از تازه ترین نمونه برداری ها باید سنگ ریزه هایی را که در بخشی از سیستم نمونه برداری که مته ها را نگه می دارد ریخته بودند، پاکسازی می کرد.

همراه هواگرد پشتکار یعنی بالگرد مریخ پیمای نبوغ ناسا هم به همین ترتیب پیروز بوده است. این هلیکوپتر تقریبا تا یک ماه پس از طوفان گردوغبار در مریخ بی جرکت بود و به تازگی پروازهای خود را از سر گرفت. این روتورکرافت که در ابتدا قرار بود تنها پنج بار پرواز کند، هم اکنون 19 پرواز را با پیروزیت انجام داده است و چشم انداز تازه ای از سطح مریخ را ارائه می دهد که به تیم پشتکار کمک می کند راستاهای آینده را بهتر برنامه ریزی کنند.

در غرب منطقه فرود اکتاویا اِستِل باتلر (Octavia E. Butler) جایی که پشتکار سفر مریخی خود را از آن آغاز کرد، بقایای یک دلتای بادبزن-شکل وجود دارد که از طریق رودخانه ای باستانی تشکیل شده است که دریاچه را در دهانه جزرو تغذیه می کند. دلتاها در طول زمان رسوبات را انباشته می کنند و به طور بالقوه مواد آلی و نشانه های زیستی احتمالی، نشانه های حیات را که ممکن است در محیط موجود باشند، به دام می اندازند. این فرایند باعث می شود که این مقصد که مأموریت انتظار دارد در کارزار علمی بعدی تا تابستان به آن برسد، به یکی از نقاط برجسته سال آینده تبدیل شود.

بدین ترتیب یک هدف کلیدی برای مأموریت پشتکار در مریخ، اخترزیست شناسی است که شامل جست وجوی نشانه هایی از حیات میکروبی باستانی می شود. این مریخ نورد که مشغول شناسایی ساختار مریخ شناسی و آب وهوای گذشته سیاره است، راه را برای کاوش انسان در سیاره سرخ هموار می کند و نخستین مأموریت برای جمع آوری و ذخیره سنگ و سنگ پوشه از مریخ محسوب می شود. مأموریت های بعدی ناسا، با همکاری آژانس فضایی اروپا، فضاپیمایی را به مریخ می فرستد تا این نمونه های مهروموم شده را از سطح سیاره جمع آوری کند و برای تجزیه وتحلیل عمیق به زمین بیاورد.

مأموریت مریخ 2020 (Mars 2020) که از طریق JPL پیشرفته است و مدیریت می شود، در حقیقت بخشی از رویکرد اکتشافی ماه به مریخ ناسا است و شامل مأموریت های آرتمیس به ماه هم می شود که به آماده شدن برای کاوش انسان در سیاره سرخ کمک می کند.

عکس کاور: لحظه فرود مریخ نورد پشتکار بر مریخ

Credit: NASA/JPL-Caltech

منبع: NASA