آینده منطقه به روابط ایران و ترکیه بستگی دارد - تور آسیایی ارزان

از سفر با تور استانبول بهار 99 لذت ببرید. شهر زیبای استانبول یادگاری از حکمرانان قدرتمند عثمانی که در دوران شکوهشان شهری عظیم پایه ریزی کرده بودند.

داوود اوغلو در سخنانی مطبوعاتی گفت که هدف حزبش مشارکت در حیات سیاسی ترکیه و خدمت به مردم این کشور است. هر چند از منظر بعضی تحلیلگران تأسیس این حزب، موجب کاهش آرای حزب حاکم (عدالت و توسعه) می گردد؛ به عبارتی باعث می گردد سبد رأی حزب حاکم به حزب تازه تأسیس آینده منتقل گردد. اما سوالی که در این رابطه مطرح می گردد این است که حزبی که اعضایش روزگاری همسو وهم فکر با حزب عدالت وتوسعه در سپهر سیاسی کشور ترکیه حضور داشتند، امروز با چه نگاه سیاسی می خواهند باز هم در راس قدرت بمانند؟

تمام اعضای حزب آینده در کارنامه شان تجارب سیاسی مهمی دارند و بعضاً در زمره مقامات مهم کشور ترکیه بوده اند، با این حساب درنگ در پرسش فوق از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

در خصوص آینده حزب آینده و روابط این حزب با کشورهای منطقه و ایران، خبرنگاران گفتگویی با مصطفی ییلماز روزنامه نگار و نویسنده ترکیه داشته که در ادامه می خوانیم.

*احمد داوود اوغلو از تشکیل حزب جدیدش اطلاع داد. در خصوص این فرایند برای ما شرح دهید. چطور شد که داوود اوغلو چنین تصمیمی گرفت؟

حزب آینده اگر چه یک حزب نوپا است اما تمامی اعضای آن یادآور یک حزب قدیمی است. زیرا چه خود احمد داوود اوغلو چه دیگر اعضای این حزب همه آنها در گذشته نقش مهمی در سیاست ترکیه داشته اند. بعضی از این اعضا قبلاً یا نماینده مجلس بوده اند یا شهردار یا استاندار و یا از اعضای حزب عدالت و توسعه بوده اند.

همانطور که می دانید داوود اوغلو در گذشته به عنوان مشاور نخست وزیر در حزب عدالت و توسعه فعالیت می کرد مدت ها هم مشاور سیاست خارجی اردوغان بود. وی به معنای واقعی نقش تاثیرگذاری در اقتدار آک پارتی و شکل گیری سیاست خارجی این حزب داشته است. بعدها به عنوان نماینده مجلس و سپس به عنوان نخست وزیر مدت ها در سیاست کشور ماند. همه این فرایند زمانی که در حزب عدالت توسعه بود تجربه شد.

در ابتدا نیت و انگیزه در داخل حزب در راستای عدم مخالفت بود یعنی آنها قصد داشتند در آک پارتی بمانند اما می خواستند بر مدیریت حزب تسلط یابند. وقتی دیدند چنین فرایندی امکان پذیر نیست وارد فاز جدیدی در سیاست شدند آن هم تشکیل یک حزب جدید.

*آیا شرایط موجود نشان از هم پاشیدن حزب عدالت و توسعه را دارد؟

حزب عدالت و توسعه در سال 2002 صاحب قدرت در ترکیه شد. نزدیک به 18 سال است که به تنهایی قدرت ترکیه را در دست گرفته است. حتی در تاریخ جمهوری ترکیه تنها حزبی که طولانی مدت در قدرت مانده آک پارتی است.

خود مصطفی کمال آتاتورک هم 15 سال بیشتر در سیاست ترکیه نماند. اما با همه اینها در سال های اخیر آک پارتی در حال از دست دادن آن اقتدار بالای خود در سیاست است.

حزبی که همه بعید می دانستد روزی ببازد حالا اینکه پیروز خواهد شد یا نه هر فردی را به فکر وا می دارد. عدم به دست آوردن پیروزی در انتخابات شهرداری ها در 31 مارس و پیروزی حزب جمهوریت در کلانشهرهای استانبول، آنکارا، اولین نشانه باخت حزب عدالت و توسعه در سیاست ترکیه بود. پیروزی اپوزیسیون یعنی شکستن یک طلسم در کشور است. آک پارتی پی برد که باخت در سیاست چنان هم غیر ممکن نیست.

در سال های اخیر حزب اردوغان از اصول بنیادی خود فاصله گرفته است. اصول های بنیادی این حزب عدالت، توافق، جامعه، آزادی و همفکری بود که حال مشکلاتشان در همین زمینه ها خود نمایی می نماید.

مثلاً ما بجای اصل همفکری شاهد تک فکری در این حزب هستیم. حزبی که اعضایش تمثیل گر تمام اقوام و اقشار جامعه بود حالا کابینه اش محدود شده است. افراد نزدیک اردوغان مانند بابا جان، عبدالله گل واحمد داوود اوغلو دیگر کنارش نیستند.

همه این مسائل نشان می دهد حزب عدالت و توسعه وارد یک فرایند از هم پاشیدگی شده است فرایندی که از این به بعد با سرعت بیشتری ادامه خواهد داشت. مانع شدن بر چنین فرایندی هم برای اردوغان و هم برای مدیران این حزب سخت است.

*همانطور که می دانید حزب نیک به رهبری مرال آکشنر که یک حزب نو به حساب می آید خیلی در سیاست ترکیه پیروز نبوده است. حتی از منظر بعضی کارشناسان ماندگاری این حزب امکان پذیر به نظر نمی رسد. با این تفاسیر آینده حزب آینده را چگونه می بیند؟

آینده حزب آینده را گذشته این حزب معین خواهد نمود. زیرا هر نکته ای که داوود اوغلو در خصوص این حزب عنوان کند با اقدامات گذشته او در حزب عدالت و توسعه مورد قیاس قرار خواهد گرفت.

این یک نقص بزرگ برای این حزب است. پس قانع کردن کردن افکار عمومی خیلی هم برای این حزب آسان نخواهد بود. برای همین نمی تواند یک حزب پرطرفدار در ترکیه باشد. اما سیستم جدید سیاست ترکیه به سوی ائتلاف با احزاب دیگر است در این حالت احزابی که حتی هواداران یک درصدی و دو درصدی دارند مهم می شوند.

از این به بعد آرایی که احزاب به دست خواهند آورد مهم نخواهد بود بلکه سیاستی که در داخل حزب پیش خواهند برد مهم است. این شرایط شامل حال حزب آینده نیز خواهد بود. حالا مانده به ائتلاف هایی که این حزب با دیگر احزاب خواهد داشت.

* بیشتر اعضای حزب آینده قبلتر در حزب عدالت و توسعه فعالیت سیاسی داشتند. حالا این حزب با کدام تفاوت فکری و سیاسی شروع به کار خواهد نمود؟

اگر به حرف های داوود اوغلو در برنامه رونمایی از حزبش نگاه کنید می بینید که حرف هایی که در این برنامه عنوان نمود تفاوت چندانی با رویکردهای اساسی حزب عدالت وتوسعه در همان سال های 2002 نداشت.

هرچقدر هم که از نظر جمله بندی ها متفاوت بود اما محتوای پیغام های داوود اوغلو با حزب عدالت وتوسعه یکسان بود.

حرف هایی که داوود اوغلو زد خوب بود زیرا حرف هایی بود که این روزها ترکیه به آن احتیاج دارد اما همانطور که گفتم نقص اصلی حزب آینده گذشته این حزب در آک پارتی است. حرف اصلی اعضای حزب آینده این است: ما زمانی که در آک پارتی بودیم کارهای خوبی در این حزب انجام می شد.

قطعاً در آینده اختلافاتی میان دو حزب آینده و عدالت و توسعه در خصوص سقوط هواپیمای روسی، مساله سوریه و اقدامات مقابله با فعالیت سازمان گولن خواهد بود. اما با همه این قبولاندن به جامعه در خصوص تفاوت حزب آینده با حزب عدالت و توسعه سخت است.

*سیاست حزب آینده نسبت به منطقه و ایران چگونه خواهد بود؟

اگر به حرفهای داوود اوغلو دقت کنیم درمی یابیم نگاه آنها در سیاست خارجی دیپلماسی صلح است. اما گاهی این فقط در حرف آسان است. اگر حرف داوود اوغلو در دورانی که در آک پارتی بود بیاد آوریم همواره از سیاست به صفر رساندن تنش با همسایگان صحبت می کرد. حال شرایط سیاست خارجی ترکیه چگونه است؟!

در خصوص رابطه با ایران هنوز حزب آینده موضع مشخصی مطرح نکرده است. اما اگر به طور کلی بخواهیم ارزیابی کنیم باید گفت آینده منطقه به روابط ترکیه و ایران بستگی دارد. هر چقدر روابط دو کشور قوی باشد آینده دنیا اسلام هم بهتر خواهد بود. برعکس هر چقدر با اختلاف و تنش باشد منطقه را متضرر خواهد نمود. حزب آینده هم با این اصل سیاست خود را با ایران پیش خواهد برد.