تیم بایدن بعد از تحلیف و موضوع ایران؛ گام های کم و مشروط به همراه حفظ فشار بر ایران - تور آسیایی ارزان

گروه بین الملل خبرنگاران- سیاست دولت جدید آمریکا در قبال ایران، برنامه های احتاقتصادی واشنگتن در قبال توافق برجام و سیاست های تحریمی واشنگتن در قبال تهران و سایر کشورها یکی از محورهای مهم اظهارنظرهای تیم جو بایدن، رئیس جمهور جدید آمریکا در روزهای گذشته بوده است.

جدیدترین خبرها و تحلیل های ایران و دنیا را در صفحه اینستاگرامی خبرنگاران بخوانید. (کلیک کنید)

بخش مهمی از این اظهارنظرها در جلسه های مجلس سنا که از 4 روز پیش برای آنالیز صلاحیت گزینه های پیشنهادی بایدن جهت تصدی سمت های مهم تیم بایدن شروع شده مطرح شده اند.

جدیدترین خبرها و تحلیل های ایران و دنیا را در کانال تلگرامی خبرنگاران بخوانید. (کلیک کنید)

آنتونی بلینکن، گزینه پیشنهادی بایدن برای تصدی سمت وزیر خارجه آمریکا، آوریل هاینس، نامزد ریاست اطلاعات ملی، ژانت یلن، نامزد ریاست خزانه داری و لوید آستین که صلاحیتش برای تصدی سمت وزیر دفاع تأیید شده 4 عضو تیم بایدن هستند که در جلسات سنا بخشهایی از سیاست های بایدن در قبال ایران را شرح داده اند.

علاوه بر آنها، جن ساکی، سخنگوی کاخ سفید و جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید هم در مصاحبه ها یا کنفرانس های خبری شرحاتی را در همین خصوص ارائه نموده اند.

در این گزارش 4 محور مهمی که در اظهارات اعضای تیم بایدن درباره سیاست های او در قبال ایران بیان شده اند را آورده ایم.

1- فاصله با بازگشت به توافق

چند نفر از اعضای تیم بایدن در روزهای گذشته بر این گزاره تصریح نموده اند که دولت بایدن قصد بازگشت به برجام را دارد، اما هنوز با این نقطه فاصله وجود دارد و آمریکا می تواند از این فرصت برای رایزنی با متحدانش و اعضای کنگره استفاده کند.

نخستین بار آوریل هاینس این مسئله را در جلسه کمیته اطلاعاتی مجلس سنا در پاسخ به سئوال سوزان کالینز، سناتور ایالت مین در مورد تحفظات دولت بایدن در قبال بازگشت به برجام عنوان کرد.

هاینس در آن جلسه گفت: رئیس جمهور این را روشن نموده اگر قرار باشد ایران به پایبندی برشود دستور خواهد داد که ما هم همین کار را انجام دهیم. اگر بخواهم صریح بگویم تا آن نقطه فاصله زیادی داریم و ما فرصت خواهیم داشت با کنگره و اعضای آن مانند خود شما درباره این موضوعات مشورت کنیم.

ساعاتی بعد این جمله در اظهارات آنتونی بلینکن در جلسه کمیته روابط خارجی مجلس سنا هم تکرار شد. او خطاب به رابرت منندز، رئیس کمیته روابط خارجی سنا که خواهان پرداختن به مسئله موشکی و فعالیت های منطقه ای ایران شده بود گفت: رئیس جمهورمنتخب معتقد است که اگر ایران به پایبندی برشود ما هم این کار را انجام می دهیم، ولی ما از این مسئله به عنوان چارچوبی استفاده خواهیم کرد تا با متحدان و شریکانمان-که بار دیگر با ما همسو می شوند- به دنبال توافقی طولانی تر و قوی تر باشیم و به مسائل دیگری که آقای رئیس شما به آنها اشاره کردید، به خصوص مسائل موشکی و فعالیت های بی ثبات کننده ایران، بپردازیم. این هدف ما خواهد بود. اما حالا که اینها را گفتم این را هم بگویم که فکر می کنم با این نقطه فاصله زیادی داریم.

2- مذاکرات متعاقب برجام

محور دیگری که در اظهارات اعضای تیم بایدن زیاد تکرار می شود این است که دولت جدید آمریکا بعد از بازگشت به برجام، مذاکرات دیگری در مسائل غیرهسته ای با شریکان و متحدانش درباره مسائل موشکی و فعالیت های منطقه ای ایران انجام خواهد داد. مقام های دولت بایدن گفته اند که هدف این مذاکرات را طولانی تر کردن و قوی تر کردن برجام می دانند.

ویژگی ها و محورهای چنین مذاکراتی را نخستین بار خود جو بایدن در مقاله ای که سپتامبر گذشته در سی ان ان منتشر کرد اعلام نمود. او نوشت: اگر ایران به پایبندی دقیق به توافق هسته ای برشود، ایالات متحده هم به عنوان نقطه شروعی برای مذاکرات متعاقب به این توافق بازخواهد گشت. ما با همراهی متحدانمان در صدد تقویت و تمدید مفاد توافق هسته ای و همچنین پرداختن به سایر مسائل محل نگرانی خواهیم بود. این اقدام، شامل کوشش های سرسختانه برای آزادی آمریکایی های بازداشت شده و انتقاد از رژیم بابت نقض مستمر حقوق بشر، از جمله اعدام نوید افکاری در هفته جاری و بازداشت زندان سیاسی از جمله نسرین ستوده خواهد بود.

مشاوران بایدن به کرات این موضع را تکرار نموده اند. بلینکن برای نخستین بار چند ماه پیش از استعاره سکو برای بازگشت به برجام استفاده کرد تا بگوید که دولت بایدن میخواهد بازگشت به برجام را وسیله ای برای رسیدن به هدفی بالاتر قرار دهد. او روز 29 خرداد گفت: دولت آمریکا کوشش خواهد نمود از بازگشت آمریکا به برجام به عنوان سکویی برای رسیدن به توافقی طولانی مدت تر و قوی تر استفاده کند.

جیک سالیوان هم در مصاحبه خود در ماه گذشته با فرید زکریا گفت: رئیس جمهور بایدن گفته که اگر ایران به پایبندی به مفاد توافق برشود، به نحوی که برنامه هسته ای ایران مجدداً مهار شود ما هم برمی گردیم اما این مسئله مبنایی برای مذاکرات بعدی خواهد بود. مسئله برنامه موشکی ایران باید یکی از موضوعاتی باشد که بر روی میز مذاکره قرار می گیرد.

این سیاست راهبردی در روزهای اخیر هم یکی از محورهای اصلی موضع گیری مشاوران بایدن بوده. یک منبع نزدیک به بایدن به خبرگزاری آسوشیتدپرس گفت که بازگشت به برجام کف سیاست های بایدن در قبال ایران را تشکیل می دهد و نه سقف آن را. او گفت: [سیاست دولت بایدن در قبال ایران] به اینجا (بازگشت به برجام) ختم نمی شود.

لوید آستین هم در جلسه چهارشنبه گذشته مقابل کمیته نیروهای مسلح مجلس سنا گفت: امیدوارم همزمان با آنکه وارد توافق می شویم درباره مسائل مربوط به بندهای زوال پذیر برجام رایزنی کنیم و مسائل گسترده تری که جزو این توافق نیستند ولی باید به آنها پرداخت را مورد آنالیز قرار دهیم. یکی از آن مسائل، موشک های بالیستیک ایران است.

جن ساکی سخنگوی کاخ سفید، در نشست خبری روز پنجشنبه درباره اینکه گام های بعدی دولت بایدن در موضوع بازگشت به برجام چیست گفت: بسیار خوب، رئیس جمهور این را به روشنی بیان نموده که معتقد است ایالات متحده باید به وسیله مذاکرات متعاقب [برجام] به دنبال طولانی کردن و تقویت محدودیت های هسته ای ایران و رسیدگی به سایر موضوعات محل نگرانی باشد. ایران باید رعایت محدودیت های هسته ای مندرج در برجام را از سر بگیرد تا این فرایند پیش برود.

عین همین موضع گیری ها در اظهارات آوریل هاینس و ژانت یلن هم در جلسات سنا تکرار شده اند که برای جلوگیری از اطناب بحث از پرداختن به آنها صرفنظر می کنیم.

از مجموع این اظهارات می توان به این نتیجه رسید که اعضای تیم بایدن، ورود به مذاکرات موشکی و منطقه ای را پیش شرط بازگشت به برجام قرار نداده اند اما آنچه کمتر روشن است نوع ارتباطی است که میان چشم انداز وقوع آن مذاکرات متعاقب برجام با احتمال بازگشت به این توافق وجود دارد.

از گفته های مقام های دولت بایدن مشخص است که آنها می خواهند بازگشت به برجام نقطه شروعی برای شروع مذاکراتی باشد که ماحصل آن رسیدن به توافقی قوی تر و طولانی تر است. با این حال، هیچ یک از مقام های دولت بایدن تا کنون درباره اینکه اگر مطمئن شوند بازگشت به برجام درب ورود به برجام های بعدی نیست چه تصمیمی درباره بازگشت به آن خواهند گرفت اظهارنظر ننموده اند.

جیک سالیوان البته زمانی به نوعی ورود آمریکا به برجام را به دریافت ضمانت هایی برای ورود به مذاکرات بعدی گره زده و مشروط نموده بود. او در آن موقع گفت: ایرانی ها باید واقع بین تر باشند. تصور کاهش عمده تحریم ها از سوی ایالات متحده بدون دریافت ضمانت هایی از ایران مبنی بر شروع مذاکره فوری بر سر توافقی متعاقب که در آن دست کم چارچوب های زمانی توافق بسط داده شده و مسائل مربوط به راستی آزمایی و موشک های بالیستیک قاره پیما حل شده باشند، غیرعملی است.

با این حال، او این اظهارات را قبل از پیروزی بایدن مطرح نموده و باید منتظر ماند و دید آیا چنین دیدگاهی هنوز مبنای سیاست گذاری دولت جدید آمریکا را تشکیل می دهد یا خیر.

3- رویه های بازگشت به برجام

ایران و دولت جدید آمریکا هر دو تصریح نموده اند در صورتی که طرف مقابل به برجام پایبند شود به اجرای تمامی تعهدات خود ذیل این توافق بازخواهند گشت.

برای طرف آمریکایی، پایبندی به توافق به معنای دست کم برطرف تمامی تحریم های هسته ای و لغو تمامی تحریم های دیگری خواهد بود که در نقض توافق برجام علیه ایران اعمال شده اند. ایران هم در صورت پایبندی آمریکا اقدامات هسته ای را که در واکنش به خروج آمریکا از برجام شروع نموده بود به عقب برخواهد گرداند.

با این حال، رویه این بازگشت-چنانچه بازگشتی در کار باشد- مسئله ای است که ممکن است بر سر آن توافق وجود نداشته باشد به خصوص آنکه از فحوای کلام مقام های آمریکایی می توان دریافت با آنکه طرف ناقض توافق آنها بوده اند، انتظار دارند که ایران نخستین طرفی باشد که به اجرای تعهداتش برمی شود.

مثلاً آنتونی بلینکن روز سه شنبه در جلسه سنا در همین باره گفت: باید ببینیم بعد از اینکه رئیس جمهور منتخب روی کار می آید ایران چه گام هایی برمی دارد و آماده است چه گام هایی بردارد. بعد، اگر گفتند که به پایبندی برمی گردند، باید ارزیابی کنیم ببینم آیا به وعده هایشان درباره تعهداتشان عمل نموده اند یا خیر و از آنجا کار را شروع می کنیم.

جن ساکی هم در نشست خبری روز پنجشنبه، با آنکه گفت که آمریکا میخواهد به دنبال تحمیل محدودیت های بیشتر علیه ایران باشد گفت ضروری است ایران پایبندی به برجام را از سر بگیرد تا این فرایند شروع شود!

4- مسائل مربوط به برطرف تحریم ها

یک مسئله مهم درباره بازگشت آمریکا به برجام، تحریم هایی است که این کشور به صورت غیرقانونی بعد از نقض برجام علیه ایران اعمال نموده است. فرایند برطرف این تحریم ها، اینکه آمریکا ممکن است چه تحریم هایی را در گام های اول علیه ایران برطرف کند و کدام تحریم های اعمال شده علیه ایران باقی خواهد ماند جزو مسائل مطرح در این حوزه است.

تیم بایدن تا کنون در این حوزه کمتر صحبت نموده، اما ژانت یلن در سندی که روی سایت کمیته دارایی های مجلس سنا قرار گرفته درباره بعضی از سیاست های دولت جدید آمریکا در این حوزه شرحاتی ارائه نموده است.

یلن در جایی از این سند-همان طور که انتظار می رود- نوشته که تحریم های اعمال شده در موضوعات مرتبط با ادعاهای تروریسم و حقوق بشر علیه ایران ادامه خواهد یافت. او مشخص ننموده تکلیف تحریم هایی که مربوط به موضوعات هسته ای بوده اند اما دولت ترامپ با برچسب تروریسم هم آنها را در فهرست تحریم ها قرار داده چه خواهد شد.

گزینه خزانه داری آمریکا نوشته است: دولت بایدن هریس متعهد است اطمینان حاصل کند ایران گام های مناسبی برای از سر دریافت پایبندی به برجام برمی دارد. ایران تنها در صورت رعایت محدودیت های هسته ای از برطرف تحریم های برجامی برخوردار می شود. علاوه بر این، من اگر تأیید شوم اطمینان حاصل خواهم کرد خزانه داری به کوشش های مهم خود برای مقابله با حمایت ایران از تروریسم و نقض حقوق بشر ادامه می دهد.

او در جای دیگر اشاره نموده دولت بایدن بعد از پایبندی ایران به برجام این مسئله که کدام تحریم ها علیه ایران بایستی برطرف شوند را مورد آنالیز قرار خواهد داد.

یلن در پاسخ به یک سئوال مبنی بر اینکه آیا آمریکا به ایران اجازه دسترسی به نظام اقتصادی آمریکا را خواهد داد یا خیر می نویسد: ما به دقت اینکه در صورت پایبندی ایران برطرف کدام تحریم ها مناسب خواهد بود را مورد آنالیز قرار خواهیم داد و ایران چنانچه به محدودیت های هسته ایش پایبند شود از برطرف تحریم ها ذیل برجام برخوردار خواهد شد.

یلن همچنین تصریح نموده دولت بایدن در حال اجرا آنالیز های کلی درباره سیاست های آمریکا در قبال ایران است. او گفته معتقد است بخشی از این آنالیز سیاست ها باید به این اختصاص داده شود که برطرف این تحریم ها چه اثری بر سیاست های منطقه ای ایران خواهد داشت.

اما یکی از مهم ترین بخش های شرحات یلن در این سند درباره سیاست های تحریمی دولت بایدن حمایت او از تدابیر ضد ایرانی ای است که ترامپ بعد از معرفی ایران به عنوانی یکی از کانون های ادعایی پول شویی در دنیا به کار گرفت.

فین سن آبان سال 98 در بیانیه ای ایران را به عنوان یکی از کانون های پول شویی دنیا معرفی کرد و با استناد به بند 311 قانون پاتریوت مصوب سال 2001، تدابیر جدیدی ضد ایران اتخاذ کرد.

شبکه اجرایی جرائم اقتصادی (فین سن) آبان ماه سال 98 با عنوان کردن دوباره این ادعا که ایران جزو کشورهای قلمرو خطر در حوزه پولشویی است تدابیر جدیدی علیه ایران به کار گرفت که به گفته کارشناسان، بانک ها را ملزم به گزارش دهی درباره مبادلات خود با ایران می نماید و به همین جهت ممکن است هراس آنها در مبادله با ایران را حتی از این هم بیشتر کند.

شبکه اجرایی جرائم اقتصادی در آن بیانیه ایران را جزو کشورهایی قرار داد که نگرانی های عمده در مورد پول شویی در آن ها وجود دارد و زنجیره اقداماتی موسوم به تدابیر خاص نوع 5 را طبق بند 311 قانون پاتریوت آمریکا فعال نموده بود.

یلن در پاسخ به سئوالی مبنی بر اینکه آیا ایران را جزو کشورهای قلمرو خطر در زمینه پولشویی می داند نوشته است: بله من معتقدم ایران جزو قلمروهایی است که درباره آنها نگرانی های عمده پولشویی وجود دارد.

او درباره اینکه آیا اقدامات دولت ترامپ ذیل بند 311 را علیه ایران حفظ خواهد نمود گفت: من معتقدم ما باید محدودیت های شدیدی را علیه ایران که حمایت مخرب این کشور از تروریسم را هدف قرار می دهند تا زمانی که این فعالیت ها متوقف می شوند حفظ کنیم. به علاوه معتقدم این تدابیر باید به دقت در جریان آنالیز هایی که دولت بایدن-هریس برای مشخص سیاست های خود در قبال ایران انجام می دهند مورد آنالیز قرار گیرند.

علاوه بر اظهارات یلن، دولت بایدن روز پنجشنبه سندی منتشر نموده و دستور داده آثار تحریم های یکجانبه آمریکا و تحریم های بین المللی روی مبارزه کشورها با کرونا مورد آنالیز قرار گیرند.

این سند، دستورالعملی است که دولت بایدن برای تقویت ادعایی همکاری های بین المللی در زمینه مبارزه با کرونا منتشر نموده و در آن از وزارتخانه های خارجه، خزانه داری و بازرگانی و نهادهای زیرمجموعه وزارت بهداشت و همچنین نمایندگی آمریکا برای توسعه بین المللی (USAID) خواسته شده آثار تحریم های یکجانبه آمریکا و تحریم های بین المللی بر مبارزه کشورها بر کرونا مورد آنالیز قرار گیرد.

دولت بایدن البته نگفته که این آنالیز به چه نتیجه ای ختم خواهد شد و از مشاورانش خواسته توصیه های سیاستی لازم را به او ارائه دهند تا در مورد آنها تصمیم های لازم اتخاذ شود.